W dniu 8 grudnia 2022 r. w Instytucie Chemii i Techniki Jądrowej w Warszawie miało miejsce podpisanie umowy o utworzeniu Polskiego Konsorcjum Ochrony Radiologicznej. Inicjatorem i pomysłodawcą stworzenia konsorcjum był Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie. Zasadniczym impulsem, który zainicjował ideę powstania Konsorcjum, były wnioski sformułowane w „Strategii i polityce w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej Rzeczypospolitej Polskiej”, przyjętej uchwalą Rady Ministrów w dniu 27.04.2022 z inicjatywy Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki (PAA). W dokumencie tym określono najważniejsze cele i kierunki działań, a także przedstawiono opis aktualnego stanu oraz zasady bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Jednym z 4 szczegółowych celów strategii jest zwiększanie potencjału badawczego oraz świadomości społecznej w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.
Potrzeba stworzenia konsorcjum wynika m.in. z toczących się coraz intensywniej prac związanych z Polskim programem Energetyki Jądrowej i w związku z tym potrzebą rozwoju badań naukowych dla Ochrony Radiologicznej w Polsce oraz szerszego włączenia się polskich instytucji do projektów badawczych EU EURATOM i Horyzont Europa. Nie można przejść obojętnym także wobec zwiększonego ryzyka użycia broni jądrowej oraz katastrofy EJ w związku z agresją Rosji na Ukrainę.
Konsorcjum tworzą polskie jednostki naukowe i badawcze: Instytut Fizyki Jądrowej z siedzibą w Krakowie, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej z siedzibą w Warszawie, Narodowe Centrum Badań Jądrowych z siedzibą w Otwocku, Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej z siedzibą w Warszawie, oraz Instytut Medycyny Pracy imienia prof. dr Jerzego Nofera z siedzibą w Łodzi oraz Główny Instytut Górnictwa z siedzibą w Katowicach.
Nadrzędnymi celami działalności Konsorcjum jest współdziałanie i koordynacja badań w dziedzinie ochrony radiologicznej, w szczególności w zakresie projektów naukowych i infrastrukturalnych, krajowych i międzynarodowych, kształcenie kadry, wspieranie organizacji rządowych i pozarządowych oraz inicjatyw społecznych, a także promujących wiedzę na ten temat.
Uroczystość podpisania umowy uświetnili swoją obecnością, Pan Adam Guibourgé-Czetwertyński - Wiceminister Klimatu i Środowiska oraz Pan dr Łukasz Młynarkiewicz - Prezes Państwowej Agencji Atomistyki. Obecny był również przedstawiciel Departamentu Energii Jądrowej Naczelnik Wydziału Pan Andrzej Chwas.
Cieszę się, że udało się zorganizować Konsorcjum działające w obszarach związanych z bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną, które to dziedziny, jak dobrze wiemy, są bardzo istotne dla całego społeczeństwa. W działaniach chcemy się opierać w maksymalnym stopniu na tym, co jesteśmy w stanie w zrobić kraju, z wykorzystaniem wiedzy naszych instytutów. Ważny jest też dalszy rozwój kompetencji tych jednostek. Współpraca, miedzy działającymi w dyskutowanej dziedzinie instytutami, jest kluczowa dla budowy w naszym kraju dobrych systemów monitorowania środowiska oraz ochrony radiologicznej – stwierdził Wiceminister Klimatu i Środowiska.
Dla Państwowej Agencji Atomistyki niezwykle istotne jest powołanie niniejszego Konsorcjum, ponieważ taka silna reprezentacja jednostek naukowych, może artykułować jednym głosem, swoje potrzeby i plany. Do tej pory działania środowiska były realizowane w sposób rozproszony. Staraliśmy się, jako PAA, pod parasolem Strategii polityki w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, doprowadzić do agregacji pewnych zagadnień które znalazły swoje odbicie w wielu sformułowanych przez Konsorcjum celach . Na etapie przygotowywania strategii duży nacisk położono na proces identyfikacji instytutów kluczowych, które posiadają kompetencje w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, czyli w domenie, którą zajmuje się PAA. Widzę, że wszystkie instytuty, które są wymienione w Strategii są członkami tego Konsorcjum – powiedział dr Łukasz Młynarkiewicz, Prezes PAA.
Po uroczystym podpisaniu umowy konsorcjum nastąpił czas na przedstawienie Prezesowi PAA oraz Wiceministrowi każdej z jednostek wchodzących w skład konsorcjum oraz ich możliwości badawczych.
W dalszej części spotkania, prof. dr hab. inż. Andrzej Chmielewski zaproponował dr Pawła Krajewskiego, Dyrektora CLOR na pierwszego Przewodniczącego Konsorcjum z kadencją roczną, zważywszy na misję jaką pełni ta instytucja poprzez realizację zadań monitoringu krajowego, prewencyjnych zadań operacyjnych, ocen narażenia ludności, narażenia zawodowego oraz analiz wpływu promieniowania jonizującego na środowisko w warunkach nadzwyczajnych uwolnień substancji promieniotwórczych, jak również rozciągniętych w czasie uwolnień technologicznych z obiektów jądrowych. Propozycja Profesora Andrzeja Chmielewskiego zyskała aprobatę uczestników spotkania.
W drugiej połowie stycznia zaplanowano kolejne spotkanie członków konsorcjum, gdzie zostaną zaznaczone pierwsze cele i kierunki działania.
